از زمان ظهور اینترنت، امنیت سایبری همواره بهعنوان یکی از چالش های اصلی فضای دیجیتال مطرح بوده است. شبکه خصوصی مجازی (VPN) ابتدا بهعنوان ابزاری برای حفاظت از اطلاعات و ایجاد ارتباطات امن در سازمان های بزرگ، به ویژه بانکها و مؤسسات مالی، طراحی شدند. این نهاد ها به دلیل حساسیت بالای اطلاعاتی که اداره می کردند، نیازمند سیستمی ایمن برای انتقال اطلاعات بودند که تنها افراد مجاز به آن دسترسی داشته باشند. استفاده از شبکههای داخلی و فناوریهای رمزگذاری پیشرفته به آنها امکان میداد تا ارتباطات خود را از طریق اینترنت ایمن کنند و دسترسی به دادههای حساس را محدود نمایند.
با گذشت زمان و افزایش کار از راه دور، استفاده از VPN بهسرعت گسترش یافت. شرکت ها از این فناوری برای برقراری ارتباط بین دفاتر و شعب مختلف بهره گرفتند. رفتهرفته، VPN ها از محیط های سازمانی فراتر رفته و به ابزار هایی پر کاربرد برای کاربران عادی تبدیل شدند. امروزه، بسیاری از افراد از VPN برای حفاظت از حریم خصوصی آنلاین و دسترسی به اینترنت بدون محدودیت جغرافیایی استفاده می کنند.
این فناوری با ایجاد یک مسیر امن برای انتقال دادهها، به کاربران امکان می دهد از تهدیداتی مانند حملات سایبری، نفوذ هکر ها و نظارت ناخواسته در امان بمانند. همچنین، VPN به افراد کمک میکند محدودیت جغرافیایی را دور زده و به محتوای مسدود شده دسترسی پیدا کنند. به طور خلاصه، VPN یکی از ابزار های کلیدی برای امنیت، حفظ حریم خصوصی و آزادی آنلاین در برابر تهدیدات سایبری و نظارت های دولتی به شمار می رود.
در این مقاله، عملکرد VPN، مزایا و انواع آن و پورتکل های مختلف و … بررسی می شود. همچنین نشان خواهیم داد که چگونه این فناوری نقش مهمی در افزایش امنیت و حفاظت از اطلاعات شخصی و سازمانی ایفا کند.
VPN چیست؟
وی پی ان مخفف شبکه خصوصی مجازی (Virtual Private Network) است. فناوری vpn مجموعه ای از پروتکل های رمز گذاری و روش های سیگنالینگ الکترونیکی را به کار می گیرد تا ترافیک اینترنت دستگاه کاربر را ایمن سازد.
برای درک ساده تر کلمه vpn هر سه کلمه شبکه خصوصی مجازی (vpn) را به طور جداگانه تعریف می کنیم:
(شبکه) به معنای مجموعه ای از دستگاه ها و زیر ساخت های الکترونیکی است که قادر به برقراری ارتباط و تبادل داده با یکدیگر هستند.
اصطلاح (خصوصی) در اینجا به ارتباطاتی اطلاق می گردد که بین دو یا چند دستگاه به صورت امن و مخفی برقرار می شود، به گونهای که افراد بیرون از شبکه نمی توانند به محتوای دستگاه دسترسی پیدا کنند.
واژه (مجازی) نیز به محیطی اشاره دارد که ارتباطات در آن به صورت شبیه سازی شده انجام می گیرد و نیازی به اتصال فیزیکی میان دستگاه ها نیست، اما داده ها همچنان میان آن ها رد و بدل می شود.
به طور ساده، تصور کنید در یک محیط عمومی به شبکه وای فای عمومی متصل شده اید، چنین اتصال هایی معمولاً نا امن هستند و احتمال سرقت اطلاعات شما توسط هکر وجود دارد. اما با استفاده از vpn، ترافیک دستگاه شما رمز گذاری شده و آدرس دستگاه مخفی میشود.
وی پی ان با استفاده از پارتیشن بندی منطقی منابع، ارتباط امن و خصوصی را بین چند دستگاه در بستر اینترنت برقرار می کند، به شکلی که اطلاعات از دسترس دیگران پنهان بماند.
وی پی ان با جایگزینی آدرس IP دستگاه (موبایل و کامپیوتر) شما از طریق یک سرور راه دور، ترافیک اینترنت را مخفی میکند. این کار مانع دسترسی ارائه دهندگان خدمات اینترنت isp و اشخاص ثالث به دادهها و فعالیت های آنلاین شما می شود. داده ها رمز گذاری شده و فقط سرور vpn قادر به خواندن آن هاست، بنابراین حتی در صورت دسترسی غیر مجاز توسط هکرها و اشخاص ثالث، اطلاعات شما بی استفاده خواهند بود.
تاریخچه vpn
از زمان آغاز استفاده گسترده انسان از اینترنت، تلاش برای حفاظت و رمز گذاری داده های ارتباطی آغاز شد. وزارت دفاع آمریکا در دهه 1960 پروژه هایی را برای ایمن سازی ارتباطات اینترنتی آغاز کرد که به ایجاد ARPANET (شبکه آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته) منجر شد. شبکه ای پیشرفته با سوئیچینگ بسته، که به مرور سبب ساخت پروتکل TCP/IP گشت.
TCP/IP شامل چهار لایه اصلی است: پیوند، اینترنت، حمل و نقل، و برنامه. در لایه اینترنت، امکان اتصال شبکههای محلی به شبکه جهانی فراهم شد، اما این اتصال خطرات امنیتی را نیز آشکار کرد. در سال 1993، گروهی از دانشگاه کلمبیا و آزمایشگاههای AT&T Bell، نخستین نسخه اولیه VPN مدرن به نام swIPe را توسعه دادند.
یک سال بعد، آقای وی شو، پروتکل امنیتی IPSec را معرفی کرد که بسته های داده اشتراک گذاشته شده را رمز گذاری و احراز هویت میکرد. در سال 1996، مهندس گوردیپ سینگ پال از مایکروسافت، پروتکل تونل زنی PPTP را ساخت.
همزمان با پیشرفت اینترنت و افزایش استفاده عمومی، نیاز به سیستم های امنیتی کارآمد بیشتر حس شد. برنامه های ضد ویروس به جلوگیری از تهدیدات کمک می کردند، اما کاربران به ابزاری برای حفاظت از حریم خصوصی آنلاین نیاز داشتند.
بنابراین اولین VPN های تجاری در اوایل دهه 2000 برای استفاده شرکت ها عرضه شدند. با افزایش نقض های امنیتی در دهه 2010، تقاضا برای VPN در میان کاربران عادی به شدت افزایش یافت و این فناوری به محبوبیت جهانی رسید.
vpn چگونه به امنیت مجازی ما کمک می کند
VPN یا شبکه خصوصی مجازی، ابزاری کارآمد برای حفظ حریم خصوصی و امنیت در فضای آنلاین است. این فناوری با رمز گذاری داده ها و پنهان سازی آدرس IP، از دسترسی افراد غیر مجاز به اطلاعات جلوگیری میکند. VPN ها با ایجاد یک تونل امن میان دستگاه شما و اینترنت، فعالیت آنلاین را خصوصی و ایمن نگه می دارد. در ادامه، نحوه عملکرد و مزایای آن توضیح داده شده است:
رمز گذاری داده ها:
VPN تمام فعالیت آنلاین شما را رمز گذاری می کند و تنها با یک کلید قابل رمزگشایی است. این کلید فقط در اختیار شما و سرور VPN قرار دارد. به همین دلیل، حتی ارائه دهنده اینترنت (ISP) نمیتواند متوجه شود که شما به چه وب سایت هایی دسترسی دارید یا چه داده هایی را منتقل میکنید. پروتکل های پیشرفته ای مانند AES-256 برای رمزگذاری استفاده می شود که امنیت اطلاعات را تضمین می کند.
سه مرحله اصلی عملکرد VPN:
ایجاد تونل امن:
پس از اتصال به اینترنت، با فعال کردن VPN، یک تونل امن میان دستگاه شما و سرور VPN ایجاد می گردد. این تونل از دسترسی ISP و سایر افراد به اطلاعات شما جلوگیری می کند. تمامی داده های دستگاه شما در این مسیر رمز گذاری شده و از دید دیگران مخفی می ماند.
تغییر آدرس IP:
دستگاه شما به شبکه محلی VPN متصل شده و آدرس IP آن با IP سرور VPN جایگزین می شود. این فرآیند مانع از ردیابی فعالیت آنلاین شما، توسط وب سایت ها، سرویس دهندگان اینترنت و حتی هکر ها می گردد.
گشت و گذار ایمن در اینترنت:
با تغییر IP و رمز گذاری داده ها، می توانید با خیال راحت در اینترنت فعالیت کنید. VPN از اطلاعات شخصی شما محافظت کرده و مانع از ردیابی یا سرقت داده میشود.
مزایای استفاده از vpn
محافظت از ترافیک داده ها:
اتصال VPN به طور مؤثر ترافیک داده های آنلاین شما را مخفی کرده و آن را در برابر دسترسیهای غیرمجاز ایمن می سازد. داده های رمزگذاری نشده می توانند توسط هر فردی که به شبکه دسترسی دارد مشاهده شوند، اما با استفاده از VPN، هکرها و مجرمان سایبری توانایی رمزگشایی این اطلاعات را نخواهند داشت.
رمزگذاری پیشرفته:
برای دسترسی به داده های رمزگذاری شده، وجود یک کلید رمزگشایی ضروری است. در صورت نبود این کلید، رمزگشایی داده ها حتی با استفاده از حملات Brute Force می تواند میلیون ها سال زمان ببرد. VPN با استفاده از فناوری رمزگذاری پیشرفته، فعالیت های آنلاین شما را حتی در شبکه های عمومی مخفی نگه می دارد.
مخفی سازی موقعیت جغرافیایی:
سرورهای VPN به عنوان یک پروکسی در اینترنت عمل کرده و داده های شما را از طریق سرورهایی در کشورهای دیگر منتقل می کنند. این فرآیند باعث می شود مکان واقعی شما غیرقابل شناسایی گردد. علاوه بر این، بسیاری از ارائه دهندگان VPN از ذخیره سازی فعالیت های کاربران خودداری می کنند. حتی در صورت ثبت داده ها توسط برخی سرویس ها، این اطلاعات به اشخاص ثالث منتقل نمی شوند و سابقه ای از فعالیت های شما باقی نخواهد ماند.
دسترسی به محتوای محدود منطقه ای:
محتوای وب سایت ها و سرویس های آنلاین معمولاً بر اساس موقعیت جغرافیایی کاربر محدود می شوند. اتصال های اینترنتی استاندارد از سرورهای محلی برای تعیین موقعیت کاربر استفاده می کنند، بنابراین دسترسی به محتوای منطقه ای خاص در هنگام سفر یا تغییر مکان امکان پذیر نیست. VPN با ایجاد امکان اتصال به سرور های کشور های دیگر، موقعیت جغرافیایی شما را تغییر داده و دسترسی به محتوای محدود شده را فراهم می کند.
انتقال امن داده ها:
برای دسترسی به اطلاعات حساس یا فایل های مهم شرکت در هنگام کار از راه دور، اتصال امن ضروری است. VPN با اتصال به سرورهای خصوصی و استفاده از روش های رمز گذاری پیشرفته، از نشت اطلاعات جلوگیری کرده و امنیت انتقال داده ها را تضمین می کند.
سوئیچ کشتن:
اگر اتصال VPN شما به صورت ناگهانی قطع شود، ارتباط امن شما نیز از بین می رود. یک VPN حرفه ای و باکیفیت قادر است این نوع قطعی را شناسایی کرده و برنامه های مشخص شده را متوقف کند تا خطر افشای اطلاعات کاهش یابد.
احراز هویت دو مرحله ای:
یک VPN قدرتمند با استفاده از روش های پیشرفته احراز هویت، کاربران را بررسی می کند. به عنوان مثال، ممکن است ابتدا از شما درخواست وارد کردن رمز عبور کند و سپس کدی را به دستگاه تلفن همراهتان ارسال نماید. این فرآیند، دسترسی افراد غیرمجاز به اتصال امن را بسیار دشوار می سازد.
انواع vpn
انواع مختلفی از vpnوجود داره که لازمه با سه نوع اصلی آشنا بشید:
- SSL VPN
خیلی وقتها همه کارمندها لپتاپ شرکتی ندارن که بتونن از خونه کار کنن. مثلا توی بحران کرونا خیلی از شرکتها با کمبود تجهیزات مواجه شدن و مجبور شدن به کارمنداشون اجازه بدن از دستگاههای شخصیشون مثل لپتاپ یا موبایل استفاده کنن. تو این شرایط، شرکتها اغلب از SSL-VPN استفاده میکنن که معمولا از طریق یه دستگاه سختافزاری خاص پیادهسازی میشه. تنها چیزی که نیاز دارید یه مرورگر با قابلیت HTML-5 هست تا بتونید به صفحه ورود شرکت دسترسی پیدا کنید. این نوع VPN با یه نام کاربری و رمز عبور محافظت میشه. - VPN سایت به سایت
VPN سایت به سایت یه شبکه خصوصیه که برای پنهان کردن اینترانتهای خصوصی طراحی شده و به کاربرای این شبکههای امن اجازه میده به منابع همدیگه دسترسی داشته باشن. این نوع VPN وقتی مفیده که چند تا مکان مختلف تو شرکت داشته باشید که هر کدوم شبکه محلی خودشون رو دارن و به یه شبکه گسترده متصل هستن. همچنین، این نوع VPN برای وقتی که دو تا اینترانت جدا از هم دارین و میخواین بدون دسترسی مستقیم، فایلها رو بین اونها ارسال کنید هم خیلی مناسبه. این نوع VPN بیشتر تو شرکتهای بزرگ استفاده میشه چون پیادهسازی پیچیدهای داره و انعطافپذیری SSL VPN رو هم نداره، ولی برای ارتباطات داخلی و بینبخشی خیلی موثره. - VPN کلاینت به سرور
میتونید تصور کنید که انگار با یه کابل کامپیوتر خونهتون رو مستقیم به شبکه شرکت وصل کردید. با این روش کارمندها میتونن از خونه وارد شبکه شرکت بشن و انگار توی دفتر نشستن. این روش نیاز داره که روی کامپیوتر کارمند یه گیرنده VPN نصب و پیکربندی بشه. با این کار، کاربر بهجای اینکه از طریق اینترنت و ISP خودش وصل بشه، مستقیم از طریق ارائهدهنده VPN وصل میشه. این نوع VPN مخصوصا برای وایفایهای عمومی و ناامن خیلی مفیده چون از دسترسی اشخاص ثالث جلوگیری میکنه و امنیت بالایی داره. با این روش، دادهها تا زمان رسیدن به ارائهدهنده VPN رمزگذاری میشن و از دسترسی ISP به اطلاعاتی که ممکنه رمزگذاری نشده باشن جلوگیری میکنه.
| پروتکل | رمزگذاری | مسیریابی | توضیحات |
|---|---|---|---|
| OpenVPN | 256 بیتی AES | TCP و UDP | پروتکل امن و متن باز |
| SSTP | 256 بیتی AES | TCP | مناسب برای ویندوز |
| IKEv2 / IPSec | 256 بیتی AES | UDP | اتصال سریع در شبکههای متغیر |
| L2TP / IPSec | 256 بیتی AES | UDP | امن و انعطافپذیر |
| PPTP | 128 بیتی | TCP | منسوخ |
| WireGuard | 256 بیتی AES | UDP | سرعت بالا و رمزگذاری قدرتمند |
| NordLynx | 256 بیتی AES | UDP | بر اساس WireGuard با کارایی بیشتر |
نتیجه
اتصال VPN یه ارتباط امن بین شما و اینترنت ایجاد میکنه. وقتی از VPN استفاده میکنید، همه ترافیک دادههاتون از یه تونل رمزگذاریشده رد میشه. این یعنی آدرس IP شما مخفی میشه و کسی نمیتونه موقعیتتون رو ببینه. این اتصال در برابر حملات خارجی هم امنه، چون فقط شما به دادههای توی تونل رمزگذاریشده دسترسی دارید و بقیه بدون کلید نمیتونن بهش وارد بشن. با VPN میتونید از هر جای دنیا به محتوای محدود شده دسترسی داشته باشید؛ مثلا، بعضی از پلتفرمهای استریم تو همه کشورها قابل دسترسی نیستن، اما با VPN میشه بهشون وصل شد. سرویسهای VPN مثل V2Ray و Tor هم برای کامپیوترهای ویندوز و مک در دسترس هستن.
الان کلی ارائهدهنده VPN برای گوشیهای هوشمند هم هستن که ترافیک دادههای موبایل رو ناشناس نگه میدارن. میتونید این ارائهدهندههای تاییدشده رو تو گوگل پلی یا اپ استور iOS پیدا کنید. البته یادتون باشه که VPN فقط ترافیک دادههای اینترنت شما رو ناشناس و محافظت میکنه و جلوی حملات هکرها، تروجانها، ویروسها یا بدافزارها رو نمیگیره؛ بنابراین، بهتره برای امنیت بیشتر از یه نرمافزار آنتیویروس مطمئن هم استفاده کنید.
VPN چه چیزی پنهان میکند؟
| آنچه که VPN نمیتواند پنهان کند | آنچه که VPN میتواند پنهان کند |
|---|---|
| این واقعیت که شما از VPN استفاده میکنید | هویت شما در شبکههای اجتماعی |
| انگشتنگاری مرورگر | IP آدرس شما |
| فعالیت شما از وبسایتهایی که وارد شدهاید | موقعیت جغرافیایی شما |
| دستگاه شما از بدافزار | فعالیت آنلاین شما از جاسوسان |
| پنهان شدن از ISP | دادههای حساس شما در وایفای عمومی |